[Recenzja książki] Jacek Komuda - Hubal

Autor: Jacek Komuda

Tytuł: Hubal

Gatunek: powieść historyczna

Wydawnictwo: Fabryka Słów

Data wydania: 28 kwietnia 2016r.

Ilość stron: 754

Opis: "Nie było rozkazu kapitulacji. Przeszliście przez piekło. Za nami groby kolegów. Czy po to ginęli, abyśmy teraz mieli złożyć broń? Ja w żadnym razie broni nie złożę, munduru nie zdejmę... tak mi dopomóż Bóg."
         Henryk "Hubal" Dobrzański z Dobrej herbu Leliwa to legenda. Ostatni żołnierz września. Zbuntowany duch gnębiący Niemców w dawno już okupowanym kraju. Świetny jeździec, wielki znawca koni, kawalerzysta podziwiany w Europie. Poprzez bagna i zawieruchę wojny, zasadzki i obławy prowadził Wydzielony Oddział Wojska Polskiego po chwałę i śmierć. Dzięki niemu, symbolicznie, Rzeczpospolita nie poddała się nigdy. Dla wrogów Ojczyzny miał tylko kule.
         "Ja jestem władza! Sądzę cię w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, wyrok zatwierdzam! Każdego, kto pogwałci prawa tej ziemi, czeka ten sam los!" (empik.com)

            Są bohaterowie, do których ma się sentyment przez całe życie, do których wracamy, choć ich historie znamy już na pamięć. Pociągają nas, choć niekoniecznie znamy tego powód.

            Z historią Hubala po raz pierwszy spotkałam się jako mała dziewczynka przy okazji filmu z 1973, a wracałam do niego wielokrotnie przy okazji świąt i innych okazji, kiedy pojawiał się w ramówce telewizyjnej. I choć sama II wojna światowa nie jest dla mnie aż tak ciekawym okresem, a na dźwięk słowa „martyrologia” wzdrygam się z niesmakiem, to historia majora Hubali wciąż mnie przyciąga. Nic więc dziwnego, że polowałam na książkę pana Komudy od momentu, gdy tylko usłyszałam, że ma zostać wydana.

            Powieść zaczyna się w momencie, gdy Polska upada w czasie kampanii wrześniowej, zaś major Henryk Dobrzański niemal w desperacji szuka dla siebie przydziału. Widać, jak bardzo polska armia nie wie, co ze sobą zrobić pozbawiona dowództwa i jednoznacznych rozkazów. Kolejne pułki idą w rozsypkę i w końcu Hubal zostaje sam. Uparcie jednak powtarza, że munduru nie zdejmie, bo nie było rozkazu kapitulacji. Raz po raz zbiera oddział ułanów, kryjąc się po lasach, leśniczówkach i wsiach, przypominając Niemcom, że wciąż są ludzie, którzy będą walczyć o swoją Ojczyznę, choć wydaje się, że sprawa jest przesądzona.

            Komuda przedstawia Hubala jako człowieka z krwi i kości ze wszystkimi jego wadami i wątpliwościami. Dobrzański uparcie dąży do celu, nie słucha dobrych rad, czasami podejmuje błędne decyzje, których nikt nie akceptuje. Cierpi, kiedy po raz kolejny w jego obecności żołnierze zdają broń i odchodzą. To jedne z najtragiczniejszych scen, jakie znajdziemy w tej książce. Mimo wszystko Hubal ma w sobie coś, co sprawia, że ludzie idą za nim dalej w las, zmagają się z zimnem, głodem, wszami, a mundur polskiego żołnierza nadal niesie nadzieję ludziom pozbawionym dowództwa.

            Co mnie najbardziej denerwowało, to postać Ericha Gresslera, członka SS, który polował na Hubala w lasach Kielecczyzny. Ślązak, który postanowił jako Niemiec wejść na szczyt. Jednak to nie on sam jako bohater, ale jego stosunek do opowiadanych wydarzeń i swoich odbiorców, a także scena po śmierci Hubala związana ze szczęśliwym koniem, Bohatyrem, sprawiły, że nie mogłam znieść tego człowieka. To, w jaki sposób powziął zemstę na tym pięknym wierzchowcu, samo w sobie mówiło, jakim śmieciem był.

            Właśnie, Bohatyr. „Hubal” ma nieco dziwne zakwalifikowanie gatunkowe. Niektóre księgarnie, ale i portale książkowe, kwalifikują tę powieść jako fantastykę. Przed lekturą sama nie miałam pewności, jak powinnam o niej myśleć, bo to moje drugie spotkanie z prozą Komudy. Zapytacie, i co? Powieść historyczna czy fantastyczna? Z całą pewnością mogę powiedzieć, że historyczna.

            Element fantastyki jest tu jeden – Bohatyr. Koń, który towarzyszy Polakom pewnie od wieków, przepiękny, choć naznaczony wieloma bliznami, niezawodny towarzysz, który przynosi szczęście tym, którzy go dosiadają. W ręce Hubala trafił w dość niespodziewanych okolicznościach i pewnie, gdyby major nie postanowił o niewielkiej zmianie, cała historia skończyłaby się inaczej.

            Przegryźć się przez tę powieść nie jest łatwo, ale styl Komudy jest na tyle przystępny, że zaciekawia czytelnika. Nie ma tu wielu ozdobników, opisy odpowiadają szarej i ciężkawej rzeczywistości „Hubala”, zaś Komuda nie pomija szczegółów. To jak najbardziej powieść historyczna.

            Przyznam szczerze, że nie do końca jestem usatysfakcjonowana. Owszem, otrzymałam kawał dobrej powieści na faktach, ale chyba obraz z filmu sprawił, że szukałam w książce więcej potyczek, ułańskiej fantazji i koni. Nie do końca potrafiłam oddzielić te dwa spojrzenia.

            Mimo to książka jest bardzo dobra i czyta się ją z przyjemnością. Niesie ze sobą nadzieję i wiarę, że należy walczyć, bo dzięki temu sprawa nigdy nie jest do końca przegrana. I dlatego jeszcze nieraz do niej wrócę, choć dobrze wiem, jak się kończy ta opowieść.

Ocena: 7/10